Arduvaz

Mavimtrak kurşuni veya siyah renkli, kolayca ince tabakalara ayrılabilen sert, hafif bir taştır.

Killi şist olan arduvazdan, çatıları örtmek, küçük taştahtalar yapmak için yararlanılır.

İyi bir arduvaz ince taneli ve ağır olur. Rengi genellikle kurşuni, bazen de mor ya da yeşildir.

Arduvaz bir başkalaşım kayacıdır.

Yeryüzünde daha önce oluşmuş bir kayacın, özellikle sıcaklık ve basınç gibi çevre koşullarının etkisiyle yapısal değişikliğe uğraması sonucunda oluşan yeni kayaçlara başkalaşım kayacı denir.

Arduvaz örneğinde, başkalaşıma uğrayarak zamanla arduvaza dönüşen ana kayaç genellikle yumuşak bir kayaçtır.

Çamurtaşı ya da kiltaşı da denen şeyller, milyonlarca yıl önce, yağmur sularının ve ırmakların aşındırdığı yaşlı bir kaya kütlesinden kopan çok küçük kil parçacıklarının çökelip birikmesiyle oluşmuştur.

Zamanla üstte biriken yeni çökeltilerin yaptığı basınçla alttaki tortullar sıkışır ve katı bir kayaç haline gelir.

Eğer bu tortul kayaçlar dağların oluş¬makta olduğu bölgelerde, örneğin okyanus sırtlarının yakınındaysa, bu dağoluş sürecinden doğan basıncın ve sıcaklığın etkisiyle şeyi katmanları arduvaza dönüşür.

Bu sırada kayacın yapısındaki kilin katmanlar halinde yeniden yapılanması, arduvaza kolayca yap¬raklara ayrılma özelliği kazandırır.

Türkiye’de en çok Nevşehir yöresinde ayrıca  Brazilya , Italya, Çin, Hindistan,ve Norveçte bulunan arduvaz açık taşocaklarından çıkarılır.

Bunun için önce arduvazın çevresindeki kayalar kara barutla parçalanır.

Ocaktan çıkarılan arduvaz blokları, özel bir keskiye çekiçle vurarak daha küçük parçalara ayrılır.

Daha sonra döner çelik testerelerle kesilerek 3 mm kalınlığında yapraklar elde edilir.

En sonunda da çelik bıçaklı makinelerle yontularak istenen biçim ve boyutlara getirilir.

Çok dayanıklı olan bu yapraklar özellikle çatıların kaplanmasında kullanılır.

Arduvaza damtaşı denmesinin nedeni budur.

Ama bugün, çok pahalı olan arduvaz çatı kaplamaları yerini daha ucuz gereçlere bırakmıştır.

Bilardo masalarının üstünü kaplamakta ve kara¬tahta yapımında da arduvazdan yararlanılır.

Bir zamanlar okullarda yalnız yazı tahtası olarak değil kağıt yerine de küçük arduvaz levhalar kullanılır ve üstüne yumuşak ardu¬vazdan yontulmuş ince çubuklarla yazılırdı.

Arduvazın fiziksel özelliklerinin yanı sıra kaliteli arduvaz taşı madenlerinin az bulunması, mimarların son  yıllarda prestijli projelerinde cephe malzemesi olarak arduvazı tercih etmelerine sebep oluyor.

Muadillerinden farklı olarak arduvaz taşı ile cephelerde üç boyutlu çalışılabiliyor.

Arduvaz taşının kalınlığı 5-10 mm arasında değişiyor ve çivileme yöntemi ile tespit ediliyor.

Arduvazın tespitinde kullanılan kanca sistemi, ihtiyaç duyulduğunda aradan bir taşın çıkartılıp değiştirilmesine imkan veriyor.

Arduvazın mekanik askı yöntemi ile tespit edilmesi durumunda ise 30x60x10 mm ve 60x60x10 mm ebatlarında taşlar ile açık derz düz cepheler elde edilebiliyor.

Açık derz uygulama ile yapılan bu cephelerde, tespit elemanlarını gizlemek de mümkün.

Delinme esnasında taşta kırılma ve çatlama olmaması sebebiyle uygulaması son derece kolay.

Koyu gri, kırımızı ve yeşil olmak üzere üç doğal rengi mevcut.

Atık gazlara karşı korunma özelliği olan arduvaz taşının su çekme oranı %0,6’nın altındadır.